پیشـگیری بايـد از خانـه آغـاز شـود والديـن باید متوجـه اهمیـت نقـش خودشـان در پیشـگیری از مصـرف مـواد فرزنـدان شـان شـوند
متخصصـان امـور بهداشـت و سـلامتی، مصـرف الـکل، تنباكـو، سـیگار و ديگـر انـواع مـواد را بـه عنـوان يکـی از مهم تريـن مشـکلات اجتماعـی و بهداشـتی جوامـع امـروزی مطـرح كرده انـد. آمـار دولــت آمريــکا نشــان می دهــد كــه ســالانه بیــش از 430000 نفــر در اثــر بیماری هــای مربــوط بـه سـیگار كشـیدن، ماننـد بیماری هـای قلبـی، سـرطان، و بیماری هـای ريـوی میمیرنـد.
اگـر بـه ايـن رقـم تعـداد مـرگ و میرهـای ناشـی از مشـکلات مربـوط بـه مصـرف الـکل و مصـرف مـواد مخـدر غیـر قانونـی را اضافـه كنیـم، جمـع كلـی آن هـا بـه سـالانه بیـش از 650000 مـرگ و میـر قابـل پیشـگیری میرسـد.
ايـن بـه مفهـوم از دسـت رفتـن بیـش از نیـم میلیـون زندگـی در هـر سـال می باشـد، زندگی هايـی كـه ممکـن بـود اگـر والدينشـان ابـزار پیشـگیری از مـواد را داشـتند و بـرای پیشـگیری از چنیـن ضررهايـی در زندگـی فرزندانشـان زودتـر اقـدام كـرده بودنـد، از دسـت نمیرفتنـد.
مصـرف مـواد در میـان نوجوانـان و جوانـان رو بـه افزايـش اسـت! امـروزه كـودكان مـواد را در ســنینی بســیار پايین تــر از گذشــته تجربــه می كنند.
تمامـی ايـن حقايـق تـکان دهنـده بايـد باعـث شـود كـه والديـن متوجـه اهمیـت نقـش خودشـان در پیشـگیری از مصـرف مـواد فرزنـدان شـان شـوند؛ و همچنیـن تأكیـدی بیشـتری بـر ايـن حقیقـت اسـت كـه پیشـگیری بايـد از خانـه آغـاز شـود.
والدين چگونه می توانند كمک كنند؟
والديــن بايــد تشــخیص دهنــد كــه آن هــا مهم تريــن الگوهــا در زندگــی فرزندانشــان هســتند .فرزنـدان والديـن را بـه عنـوان منبـع مهمـی بـرای كسـب اطلاعـات و راهنمايـی در مـورد مسـائل مختلـف در نظـر می گیرنـد كـه شـامل مصـرف مـواد نیـز میباشـد. در حقیقـت اغلـب نوجوانانـی كـه از تنباكـو، سـیگار، الـکل و ديگـر مـواد اسـتفاده نمی كننـد، اعتبـار تصمیـم شـان را مديـون والديـن شـان هسـتند.
پژوهش هـا نشـان داده انـد كـه مهارت هـای فرزنـد پـروری والديـن، بـه شـیوههای مختلفـی می توانـد باعـث كاهـش خطـر مصـرف مـواد در میـان نوجوانـان شـود.
منظـور از شـیوه های فرزنـد پـروری، روش هايـی اسـت كـه والديـن بـرای تربیـت فرزنـدان خـود بـه كار میگیرنـد و بیانگـر نگرش هايـی اسـت كـه آن هـا نسـبت بـه فرزنـدان خـود دارنـد و همچنیـن شـامل معیارهـا و قوانینـی اسـت كـه بـرای فرزنـدان خويـش وضـع میكننـد. ولـی بايـد پذيرفـت كـه رفتارهـای فرزنـد پـروری بـه واسـطه فرهنـگ، نـژاد و گروه هـای اقتصـادی تغییـر میكنـد .
پژوهشهــا نشــان داده اســت كــه فرزنــد پــروری موثــر ،يــک عامــل محافــظ قدرتمنــد در برابـر مصـرف مـواد اسـت. خانواده هـا میتواننـد بـا تأمیـن نیازهـای اساسـی، ايجـاد فضـای امـن خانوادگـی، راهنمايـی، قانـون گـذاری مناسـب و نظـارت بـر زندگـی فرزندانشـان، آنـان را از بسـیاری رفتارهـای مشـکل سـاز و پـر خطـر از جملـه مصـرف مـواد و بـزهكاری دور نگـه دارنـد.
مديريـت ضعیـف خانـواده كـه شـامل فقـدان انتظـارات روشـن دربـاره رفتـار، عـدم نظـارت و كنتــرل والديــن بــر رفتــار كــودكان و تنبیــه شــديد و بــي ثبــات اســت، بــا مصــرف مــواد در نوجوانـان ارتبـاط تنگاتنـگ دارد.
عـلاوه بـر ايـن، مهارت هـای انضباطـی ناكارآمـد، از جملـه انضبـاط سـهل گیرانه، ناهماهنـگ يـا سـخت گیرانه، سـطوح بـالای تقويـت منفـی خـودداری از ابـراز عشـق و دلبسـتگی، داد و فريـاد، تنبیـه بدنـی ،كشـمکش های والديـن بـر سـر تربیـت فرزنـد، شکسـت در وضـع قوانیـن صريـح و روشـن و نیـز بـروز پیامدهـای سـوء مصـرف مـواد، توقعـات والديـن كـه بـرای سـطح رشـد كـودک غیرواقعـی هسـتند می تواننـد باعـث ايجـاد سـندرم شکسـت و احسـاس لیاقــت پايیــن شــده و از ايــن طريــق استرس و زمینــه را بــرای مصــرف مــواد و پیونــد بــا دوســتان ناســالم بـرای تقويـت اعتمـاد بـه نفـس فراهـم سـازد.
فقـدان انتظـارات روشـن و واضـح والديـن در مـورد رفتارهـاي كـودكان، فقـدان نظـارت بـر فرزنـدان، تنبیـه شـديد يـا نامتناسـب بـا خطـاي كـودک، از جملـه مسـائل مربـوط بـه مديريـت ضعیـف در خانـواده اسـت كـه مي تواننـد مشـکلات بسـیاري را بـراي كـودكان بـه وجـود آورنـد .
سـلامت خانـواده و به كارگیـری روش هـا و مهارت هـای موثـر فرزنـد پـروری در بـزرگ كـردن سـالم فرزنـدان نقشـی اساسـی دارد.
درسـت اسـت كـه عوامـل ژنتیـک، ذاتـی و محیطـی در شـکل گیــری وژگیهــا و تکامــل كــودک نقــش دارنــد، امــا فرايندهــای خانوادگــی نیــز حائــز اهمیــت هسـتند. بـه عنـوان مثـال، خانواده هايـی كـه در آن هـا والديـن مصـرف كننـده مـواد باشـد، غالبـاً دچــار انــزوای فامیلــی و اجتماعــی میشــوند، چــرا كــه دوســت ندارنــد ديگــران شــاهد مشــکلات آن هــا باشــند. چنیــن انزوايــی بــه گوشــه گیــری فرزنــدان و ضعــف مهارت هــای اجتماعــی آنــان منجــر میشــود .
از طريـق ايـن مهارت هـا رابطـه بیـن فرزنـدان و والديـن تقويـت می شـود، آن هـا اوقـات بهتـری را بـا هـم خواهنـد داشـت و می تواننـد مسـائل را بـه نحـو مناسـب تـری حـل كننـد. ايـن مهارت هـا بـه طـور عمـده سـه راهبـرد و هـدف را پیگیـری میكنـد:
رابطه خوب اعضای خانواده با هم
نظارت و مراقبت والدين
بیان انتظارات، قواعد، ارزش ها و اعتقادات خانواده و انتقال آنها به فرزندان
