نور در اتاق خواب ، يک نور بسیار ملايم برای شبها باعث میشود تا شما به راحتی خوابتان ببرد و يک خواب راحت و آسوده داشته باشید .
نور اتاق خواب بايد تسکین دهنده باشد. پیش از همه چیز اتاق خواب شما بايد پناهگاه شما باشد که در پايان يک روز کاری طولانی میتوانید روی تخت گرم ونرم خود استراحت کنید و يا روی صندلی راحتی در اتاق خود فرو رويد و تنشها و استرسها را دور کنید. اين آتمسفر نیازمند اين است که دقیق و حساب شده ايجاد شود. به هر حال، اتاق خواب های امروزی تبديل به فضاهای چند منظور شده اند.
که اين باعث میشود ايجاد يک فضای مناسب کمی دشوارتر شود. به جای يک اتاق خواب ساده با يک تخت خواب، اتاقهای مدرن امروزی دارای يک فضای کوچک برای کار و مطالعه هستند که اهمیت نورپردازی در اين فضا را دو چندان میکند. بهرحال در نظر داشته باشیم که نور اتاق خواب میتواند ملایم و آرام بخش باشد و حتی در کیفیت رابطه جنسی موثر باشد
اما روند تنظیم و مدیریت نور اتاق خواب میتواند بسیار ساده تر باشد تنها زمانی که شما اين موارد را در نظر بگیريد:
1.نوع نورپردازی که نیاز داريد.
2. قابلیتهای فضايتان
3. چه میزان نور در هر يک از بخشهای اتاق نیاز داريد.
4. سبک و استايلی که میخواهید اتاق خوابتان داشته باشد.
این موارد جهارگانه میتواند ما را در مدیریت نور اتاق خواب کمک کند .
در سالهای گذشته مطالعات متفاوت نشان داده اند که شرايط مختلف روشنايی به طور قابل ملاحظه ای بسیاری از عملکردهای غیر بصری شامل مکانیسمهای فیزيولوژيکی و روانی و فرآيندهای بیولوژيکی شناختی از قبیل ريتم سیرکادين، هوشیاری، دمای -مرکزی بدن، ترشح هورمونها و خواب را تحت تأثیر قرار میدهد. بنابراين روشنايی يک عامل قدرتمند و تنظیم کننده سیستم سیرکادين بدن انسان با محیط است. کلیه اثرات روشنايی در بدن از طريق سیستم بینايی صورت میگیرد. در شبکه چشم انسان، علاوه بر گیرنده های میله ای و مخروطی در فرآيند بینايی ذاتاً سلولهای گانگلیونی حساس به نور در شبکیه وجود دارد که اطلاعات نور را از دستگاه از طريق دستگاه رتینوهیپوتالامیک به دستگاه تنظیم کننده سیرکادين در مغز و هسته
سوپر اکیاسماتیک هیپوتالاموس ارسال میکند. در اين مسیر سلولهای گانگلیونی نقش عمدهای در هماهنگ سازی ريتم سیرکادين و
چرخه تاريکی و روشنايی دارند. همچنین بررسیها نشان میدهد مقادير مختلف شدت روشنايی و دمای رنگ به عنوان
دو پارامتر بسیار مهم در روشنايی، اثرات روحی و روانی مختلفی در انسان ايجاد میکند.
اثرات مستقیم نور بر روی سیستم عصبی انسان به تغییرات آنی در برانگیختگی فیزيولوژيک برمیگردد.
علاوه بر اثرات فیزيولوژيکی مطالعات حاکی از آن است که قرار گرفتن در معرض سطوح روشنايی بالاتر میتواند به افزايش هوشیاری ادراک و عملکرد بهتر منجر گردد. به هر حال تجربه خستگی و کاهش منابع در طول روز، حتی در صورت عدم محرومیت از خواب ممکن است اتفاق بیفتد.
مطالعات نشان داده اند ويژگیهای محیطی از فضای کاری میتواند در سطح تجربه افراد از خستگی ذهنی، سطح نشاط و عملکرد اثر بگذارد و روشنايی يکی از ويژگیهای بالقوه محیط کار است که تاثیر زيادی بر سلامت روانی، رفتار و عملکرد کارکنان دارد.
علاوه بر اين نور میتواند در طول ساعات کار به طور منظم بر هوشیاری، عملکرد و ريکاوری کار کنان تاثیر بگذارند.
بسیاری از اين مطالعات اثر شدت نور در شرايط خستگی نسبتاً بالا و خواب را بررسی نموده اند و مطالعات آزمايشگاهی نشان میدهند که مواجهه با سطوح بالاتر روشنايی در شب منجر به سطوح پايین تر ترشح ملاتونین، افزايش انگیختگی فیزيولوژيک، سطح بالاتر هوشیاری ذهنی و بهبود توجه به عملکرد شناختی میشود. همچنین اثرات سودمند ديگر روشنايی، قرار گرفتن در معرض نور درخشان در طول روز
برای افرادی که محرومیت خواب قابل توجهی داشته اند را نشان داده است. علاوه بر آن حتی در غیاب خواب محرومیت از نور، قرار گرفتن در معرض روشنايی بالاتر در سطح چشم میتواند افزايش هوشیاری ذهنی، نشاط، انگیختگی فیزيولوژيک و بهبود عملکرد توجه در کار را موجب گردد.
اثرات زیست شناختی و روشنایی
منظور از اثرات زيست شناختی روشنايی، اثر بر هوشیاری، خلق و خو، شادابی و نشاط، احساس ذهنی، خواب، انگیزش و رفاه افراد است.
اثرات بار روانی و روشنایی منظور از اثرات بار روانی، ايجاد بارکاری روانی بالا، تنشهای روانی و خستگی ذهنی در
نتیجه مواجهه تحت سطوح و انواع مختلف روشنايی است.
حوزه روان شناختی
در حیطه روانشناختی مطالعات نشان داد که تقريباً پس از ۳ دقیقه مواجهه با نور روز با طول موج کوتاه فعالیت قشری مربوط به فرايندهای شناختی قابل اندازه گیری است. عامل بسیار مهم ديگر از ويژگیهای نور روز شدت آن است. نور روز در شدت بالا در مقايسه با
نور مصنوعی، اثر پايدارتر و قویتری بر هوشیاری، توجه و عملکرد شناختی دارد. به طوريکه يک ساعت مواجهه با نور سفید روشن و درخشان در طول صبح موجب بهبود عملکرد شناختی در طول زمستان( که میزان نور و مواجهه با آن کمتر است) میشود.
همچنین شرايط نوری کوتاه مدت در طول بعد از ظهر بر عملکرد شناختی در طول شبانه کار بسیار موثر است. بر طبق نتايج مواجهه با نور روز با طول موج کوتاه يکی از مهمترين فاکتورها در افزايش توجه و تنظیم مثبت فرايندهای شناختی است.
يکی از نتايج بسیار جالب در مطالعات در حیطه روانشناختی اين است که مواجهه با نور روز و نور مصنوعی و مقايسه اين دو در ابتدا اثرات شناختی نور طبیعی و مصنوعی مشابه بودند اما در مواجهه طولانی تر و در روزها و شبهای بعدی، نور روز اثر قوی تر از خود نشان میدهد و اثر مثبت بیشتری بر عملکرد شناختی و تنظیم خواب دارد. طول موج 480-420 نانومتر تاثیر بیولوژيکی قوی بر عملکرد فیزيکی و شناختی دارد.
به طوری که قرار گرفتن در معرض نور آبی در مقايسه با شرايط نور کم و سفید به طور بالقوه و پايدار عملکرد عصبی رفتاری ذهنی و عینی را در سراسر بیداری روز افزايش خواهد داد.
حوزه زیست شناختی
در حوزه زيست شناختی میتوان گفت که نور روشن و درخشان روز محرک قوی برای عملکرد روانی و ريتم سیرکادين است. بر طبق مطالعات قرار گرفتن کوتاه مدت در معرض نور روز و درخشان در ساعات صبح میتواند فرآيندهای ذهنی از قبیل شادابی، خلق و خو و هوشیاری را بهبود بخشد و همچنین میتواند بر عملکرد ذهنی به عنوان يک نتیجه ازحواس پرتی اثرات مضر نیز داشته باشد.
درساعات بعد از ظهر مواجهه با نور روز با طول موج بلند اثرات قویتر نسبت به طول موج کوتاه و فعالیت مغز و هوشیاری دارد. عدم وجود نور با طول موج کوتاه در طول روز به تاخیر فاز سیرکادين و شروع خواب کمک میکند. به طور کلی در تمامی مطالعات،
افراد مورد مطالعه روشنايی روز را از نظر پذيرش بصری، احساس ذهنی خوب، خلق و خو، انگیزش مثبت و خیرگی ترجیح داده اند. شدت روشنايی در حدود 175 لوکس در زاويه ديد متوسط از نور سفید LED با غنای آبی و دمای رنگ 17 هزار درجه کلوين در طول روز قادر به اصلاح و تاخیر فاز
شبانه روزی و اجتناب از افت خواب در زمستان در قطب شده است در حالی که اين حالت در زير نور سفید در طول روز در دمای 4 هزار و 100 درجه کلوين به طور منظم رخ میدهد.
نور آبی با طول موج 470 ، نور قرمز با طول موج 630 نانومتر از منبع LED قدرت بتا الکتروآنسفالوگرافی را افزايش و خواب آلودگی را کاهش میدهند.
نور سفید با غنای آبی میتواند به عنوان يک رويکرد موثر برای اصلاح و کنترل اختلالات شبانه روزی و ايجاد آسايش و رفاه و افزايش هوشیاری استفاده شود. نور سفید با غنای آبی میتواند به عنوان يک رويکرد موثر برای اصلاح و کنترل اختلالات شبانه روزی و ايجاد آسايش و رفاه و افزايش هوشیاری استفاده شود. از اين رو در شرايطی که سطح نور در طول روز کم و دسترسی به نور خورشید محدود باشد )مانند شرايط
قطب و ايستگاه فضايی، زيردريايیها و فضاهای شغلی با نور مصنوعی( يکی از بهترين رويکردها نور سفید با غنای آبی است.
همچنین در روشنايی با منابع نوری فلورسنت و شرايط نوری با دمای 6500 درجه کلوين کمترين میزان ملاتونین بزاقی، بیشترين میزان هوشیاری و رضايت، رفاه و آسايش بصری مطلوب و واکنش سريع در انجام وظايف مرتبط و تقويت توجه گزارش شده است.
اما از سوی ديگر نور فلورسنت با شدت روشنايی زياد در کنار اثرات مثبت بر خلق و خو و هوشیاری همچنین میتواند اثرات مضر بر عملکرد ذهنی به عنوان يک نتیجه از حواس پرتی را داشته باشد. بنابراين در سطح روشنايی مصنوعی به ويژه با منابع فلورسنت
روشنايی بايد با خواستههای غیر بصری و بصری مطابقت داشته باشد. يک منابع نور مصنوعی ارزشمند نور شبیه سازی شده از طلوع آفتاب DSL است بررسی مطالعات نشان میدهد که اثرات شناختی آن از نور روز نیز در ترشح کورتیزول قويتر است. بنابراين، DSL ممکن است يک استراتژی موثر برای افزايش عملکرد شناختی, سلامت و خلق وخو در شرايط محرومیت و محدوديت از خواب باشد. قرار گرفتن در معرض نور DSL , سلامتی و رفاه ذهنی, خلق و خو و عملکرد شناختی در مقايسه با نور روز و نور آبی بدون اثر مستقیم بر ريتم شبانه روزی را بهبود میدهد. زيرا
اثر هشیاری نور روز در ساعات اولیه صبح توسط مکانیسم میانجی مستقل از سرکوب حاد ملاتونین در شب و در طول بعد از ظهر گزارش شده است.
در نتیجه هوشیاری و خلق و خو میتواند بدون تحريک مسیر ملاتونین تحت تاثیر قرار گیرد. پس از مواجهه با نور آبی نسبت به نور شبیه سازی شده طلوع خورشید و نور روز، شروع ترشح ملاتونین زودتر رخ داده است. يکی ديگر از نتايج جالب توجه در مطالعات بررسی پديده فلو و اثر روشنايی بر آن است. پديده فلو يک حالت احساسی عاطفی مثبت بوده که معمولاً مربوط به شرايطی است که فردی بین چالشهای مربوط به کار و توانمندی هايش برای انجام وظیفه و نیازمندیهای شغل به تعادل برسد. پديده فلو به طور معناداری به احساس مثبت و کیفیت مناسب خواب ارتباط دارد و زمان واکنش وابسته به پديده فلو است. در مواجهه با نور روز و درخشان، پديده فلو افزايش میيابد.
بهترين نور در تنظیم روانی، بیولوژيکی و شناختی، نور روز روشن و درخشان در ساعات صبح با طول موج کوتاه و شدت بالا است که دارای اثرات قوی تر و پايدارتر میباشد در نتیجه افزايش بهره وری و کاهش خستگی و رضايت در کار کمک میکند.
نور شبیه سازی شده طلوع آفتاب يک استراتژی موثر برای افزايش عملکرد شناختی و خلق و خو در شرايط محرومیت از خواب است. روشنايی خود انتخابی يک از بهترين طراحی ها است زيرا در محیط کار روشنايی خود انتخابی با اثر مثبت بر عملکردهای بیولوژيک و فرايندهای شناختی بر طبق سلايق و علايق بین افراد طراحی میشود و رضايت و آسايش ذهنی بهتری فراهم مینمايد.
نور اتاق خواب بايد تسکین دهنده باشد یک نور بسیار ملايم برای شبها باعث میشود تا شما به راحتی خوابتان ببرد و يک خواب راحت و آسوده داشته باشید.
