عوامل تشدیدکننده دلزدگی زناشویی کدامند ؟ در اینجا سه خصیصه که بیشترین تأثیر را بر دلزدگی دارند و سه خصیصهای که میتوانند آنها را خنثی کنند ذکر میشود. پاینز این خصایص را از طریق یک پژوهش که در آن از افراد خواسته شد تا جنبههای مختلف رابطهشان را شرح دهند و آن را با پاسخهایی که به مقیاس دلزدگی دادهاند، مرتبط کنند استخراج کرد.
این مطالعه که عوامل تشدیدکننده دلزدگی زناشویی را بررسی کرده است در واقع صد زوج را شامل میشد. متوسط طول مدت زناشویی 15 سال بود که از چند ماه تا 34 متغیر بود.
- بار مسئولیت اضافی
![عوامل تشدیدکننده دلزدگی زناشویی کدامند ؟]()
نتایج نشان میدهد که هرچه بار مسئولیت اضافی بیشتر باشد، درجه دلزدگی هم بالاترمی رود. بار مسئولیت اضافی دو نوع میباشد: بار اضافی کمّی، وقتی رخ میدهد که اشخاص حس میکنند وظایفی که به آنها محول شده است بیش از آن است که بتوانند آن را بهخوبی انجام دهند یا در زمانی محدود کارهای زیادی بر دوش آنها گذاشته شده است. بار اضافی کیفی، هنگامی است که فرد حس میکند وظیفه محول شده بیش از تواناییهای اوست. چنین مشکلاتی حتی با گذشت زمان ممکن است یک ازدواج خوب را از بین ببرند.
- مطالبات متناقض
چندمرتبه حس کردهاید که گرفتار مطالبات متناقضی شدهاید که حداقل تا حدی تقصیر همسرتان بوده است؟ هرچه تعداد این مطالبات بیشتر باشد، میزان دلزدگی بیشتر است. ارتباط بین خواستههای متناقض و دلزدگی زناشویی نیز سنجیده شد. زوجین احساس میکنند گرفتار خواستههای یکدیگر در توجه بیشتر، امنیت مالی و تخصیص زمان بیشتر هستند. چنین خواستههایی منطقی باشد یا خیر، واقعی باشد یا خیالی، برآورده کردن همه آنها با هم ممکن باشد یا نه، تنشزا هستند.
- تعهدات خانوادگی
هرچه فشار تعهدات خانوادگی بیشتر باشد، میزان استیصال و دلزدگی بالاتر است. بار مسئولیت اضافی، مطالبات متناقض و تعهدات خانوادگی، وجه اشتراک مهمی دارند. هر سه بیانگر ناکامی در برابر انجام بایدها، برآورده کردن توقعات و معیارها هستند. ناکامی یا ترس از ناکامی سبب ایجاد بار اضافی، فشار و تضاد میشود. شباهت دیگر این سه عامل این است که هر کدام از آنها سبب تخلیه انرژی میشوند. در هر سه مورد، احساس غالب، حس از پاافتادگی است. احساس ازپاافتادن و ناکامی، عشق رؤیایی را از بین میبرد. بعضی اشخاص مسائل بیرونی را بهخاطر تضعیف عشقشان سرزنش میکنند و برخی دیگر همسرشان را به طور ناعادلانه ملامت میکنند.
سایر علل دلزدگی
سایر علل دلزدگی شامل: استرسهای دیگری از قبیل خستگی، کارهای سخت خانه، لزوم همیشگی ابراز وجود، زندگی در مناطق پر ازدحام، آلودگیهای هوا و آلودگیهای صوتی نیز مطرح هستند.
متغیرهایی که از دلزدگی پیشگیری میکنند
- تنوع
ارتباط بین تنوع و دلزدگی زناشویی نشان میدهد که هرچند تنوع بیشتر باشد، دلزدگی کمتر است؛ تنوع را میتوان جایی در میانه بار مسئولیت اضافی و خستگی یافت؛ با وجود مسئولیتهای اضافی، تنوع زیاد ممکن است سبب استرس و اضطراب شود، در حالی که یکنواختی میتواند به خستگی بینجامد و سبب رنجیدگی گردد. بدون وجود تنوع، خستگی و یکنواختی حتی ممکن است روابط زناشویی خوب را از بین ببرد. اشخاص هنگامیکه تنوع در زندگیشان به زعم خودشان به ایده آل برسد، بهترین عملکرد را دارند. همینطور که زوجها با هم فرق دارند، روشهایی که به زندگیشان تنوع میبخشند، نیز متفاوت است. تنوع به هر شکلی که باشد، اوقات خاصی را در زندگی زوجین پرشور و هیجان میکند و سبب برانگیختگی عاطفی میشود و حالت عاشقانه رابطهشان را احیا میکند.
- قدردانی
قدردانی از بروز دلزدگی پیشگیری میکند. این احساس که از شخص، قدردانی شده و به او احترام گذاشته شده است، سبب میشود تا فرد حس خوبی داشته باشد، از طرف دیگر این حس که از شخص سپاسگزاری نشده است، باعث ایجاد خشم میشود و سبب میشود از کسانی که از آنها انتقاد میکنند برنجند و اعتماد به نفسشان را از دست بدهند. در نظام حاکم بر زندگی زناشویی، هرچه یکی از طرفین بیشتر قدردانی کند، پاداش بیشتری نصیب نظام خواهد شد و هر دو نفر از این پاداش بهره خواهند برد.
- موقعیتهایی برای خودشکوفایی
هرچه محیط برای زوجها موقعیتهای بیشتری را جهت رشد و خود شکوفایی و رشد شخصیتی فراهم بیاورد، احتمال اینکه آنها دچار دلزدگی شوند، کمتر میشود.
محیطهایی که به زوجها این امکان را میدهد تا به خودشکوفایی برسند و روندی را آغاز کنند که طی آن هر دو فرد بکوشند به رشد معنوی و شناخت خویشتن نائل شوند و قابلیتهای انسانیشان را تحقق بخشند، محیطهایی هستند که شعله زندگی عاشقانه را مشتعل میکنند. در خانواده متعالی و شکوفا، نهتنها مشکلات مورد بررسی قرار میگیرد و تلاش برای حل آنها میشود، بلکه ظرفیتها و استعدادهای افراد تا مرز خودشکوفایی مورد استفاده قرار میگیرد.
در این خانواده:
– افراد از هویتی پرمعنا، روشن و منسجم برخوردار هستند.
– افراد به اعتلای جمعی اعضای خانواده میاندیشند و برای تحقق آن، طرح و اندیشهی جدیدی ارائه میدهند.
– کار و مسئولیت به زندگی، معنا و دوام میبخشد.
– تعقیب هدف هیچگاه پایان نمییابد و اگر هدفی کنار گذاشته شود، بیدرنگ انگیزه نوینی آفریده میشود.
– تعبیر و تفسیر وقایع و رویدادهای زندگی خوشبینانه است. هر شکست یک تجربه و فرصتی برای ارزیابی موفقیت در نیل به پیروزی تلقی میشود.
جنبههای مثبت دیگر از جمله روابط خوب با سایر افراد خانواده، دوستان و همکاران؛ حمایت بدون قید و شرط در زمان بروز مشکل، بازخورد مثبت در نتیجه انجام کارها؛ خودجوشی؛ خانهای که راحت، خوشایند و متناسب با نیازها، علائق و سلیقه شخص باشد، همگی میتوانند مانع بروز دلزدگی شوند.
شناخت عوامل تشدیدکننده دلزدگی زناشویی میتواند برای روانشناسان و زوج درمانگران کمک بسیار موثری بحساب آید.
