رایحه درمانی یا آروما تراپی چیست و در درمان بیخوابی چه تاثیری دارد ؟ استفاده از بو و روغنهای مختلف خاص برای رسیدن به یک تمایل یا حال جسمانی ویژه و کاهش تنش و یا حالت هیجانی مطلوب و همچنین کمک به درمان یک بیماری را رایحهدرمانی یا عطردرمانی یا آروماتراپی نامیده اند.
رایحه درمانی یا آروما تراپی برای بهبود و درمان بیخوابی هم مورد ابرای درمان اختلالات خواب از داروهای متفاوتی استفاده میشود اگرچه اين داروها کارايی خوبی داشته و نسبتا ايمن و بی خطر هستند ولی عوارض جانبی زيادی دارند که به طور شايع در استفاده با دوز بالا و مصرف طولانی مدت بیشتر ديده میشود.
امروزه در اذهان عمومی علاقه به استفاده از روشهای مکمل درمان (CAM)به وجود آمده است. رايحه درمانی استفاده کنترل شده از روغنهای معطر برای حفظ و ارتقاء سلامت جسمی و روانی است که به عنوان قسمتی از پرستاری در بسیاری از کشورها مانند سوئیس،آلمان، انگلستان، کانادا و آمريکا مورد استفاده قرار میگیرد.
رايحه درمانی یا آروما تراپی از روغنهای اسانسیل استفاده میکند که به طور مستقیم از ريشه، گلها، پوسته درخت در پوست میوه، برگها و میوهها از گیاهان مختلف گرفته میشود.روغنهای معطر در واقع بخار عصارههای گیاهان معطر هستند که دارای خواص ضدالتهابی، ضد میکروبی و کاهنده استرس و درد میباشند. اين روغنها را میتوان از طريق استنشاق، کمپرس، حمام و طی ماساژ مورداستفاده قرار داد.
طیف گسترده ای از رايحه درمانی وجود دارد، از بويیدن يک شمع خوشبو تا استفاده بالینی از يکی از روغنهای اسانسیل برای درمان بیماریها وجود دارد، که در بحث بیماری قلب تنها از رايحه درمانی بالینی استفاده میشود. گیرنده های محرک بويايی در
بینی، بو را به ايمپالسهای عصبی تبديل میکنند و به سیستم لیمبیک میفرستند. براساس تحقیقات، رايحه درمانی باعث برانگیخته شدن احساسات ای از قبیل لذت، خشم، اضطراب و عصبانیت میشود که باعث تأثیر بر ضربان قلب، فشار خون، تنفس، فعالیت
امواج مغزی و آزادسازی هورمونها میگردد.که مقدار انسولین، دمای بدن، استرس،متابولیسم و گرسنگی را تنظیم میکنند.
از آنجا که سیستم لیمبیک بر سیستم عصبی نیز تاثیر میگذارد، بوها میتوانند باعث تحريک و آزادسازی نوروترانسمیترها و اندروفین در مغز شوند که باعث ايجاد حس خوب بودن میشود.
مروری بر مطالعات گذشته جايگاه طب مکمل و در خلال آن رايحه درمانی را به وضوح به تصوير میکشد، مطالعات متفاوتی در زمینه رايحه درمانی با اسانسهای مختلف انجام شده و تاثیر آنها را مثبت نشان داده است. به عنوان مثال، میزان عملکرد عرق بهار نارنج
در کاهش اضطراب به اندازه داروی ديازپام است و میتوان آن را جايگزين داروی ديازپام نمود. همچنین استنشاق اسانس پرتقال در کاهش اضطراب بیماران همو ديالیزی موثر بوده وعارضه مهمی نداشته است.
پیشینه استفاده از روغنهای معطر گیاهی طولانی و برجسته است مصريان، سومریها و يونانیان بیشترين کوشش را هزاران سال پیش برای پرورش رايحه درمانی انجام دادهاند.”گاتفوسه” داروساز فرانسوی اولین کسی بود که واژه رايحه درمانی را قبل از جنگ جهانی دوم ابداع کرد.
هر دو دست وی در انفجار آزمايشگاهی به شدت سوخته و دچار گانگرن گازی شده بود.او از طريق رايحه درمانی با روغن اسطوخودوس دستهای خود را از قطع شدن نجات داد.نفر دوم مارگاريت ماری پرستار و دستیار جراح بود که طی سفری که به فرانسه داشت
به موضوع رايحه درمانی علاقه مند شد و استفاده از روغنهای معطر را جهت کاهش اسکارهای جراحی مطرح نمود.
کسی که در رنسانس در رايحه درمانی نقش موثری ايفا نمود جین والنت بود. او يک پزشک بود و زمانی که آنتی بیوتیکها در طی جنگ چین تمام شده بودند، از روغنهای معطر استفاده کرد و از اين طريق به تأثیر آنها بر عفونتهای حاد و مزمن بیماران پی برد.
اسطوخودوس
اسطوخودوس يکی از متداول ترين وپر مصرفترين گیاهان دارويی است.نام اسطوخودوس يا اسطو قدوس از “ستوخس” رومی گرفته شده که نام انگلیسی آن
Lavender میباشد. گیاه اسطوخودوس دارای اثرات درمانی بسیار قابل ملاحظه اثبات شده ای میباشد که در صورت استفاده آن در فرمولاسیونهای مناسب دارويی میتواند در زمینه های متفاوت درمانی از جمله مشکلات اعصاب، قلبی، تنفسی و بسیاری از موارد ديگر خصوصا برای درمان بیخوابی و بهبود کیفیت خواب بسیار موثر است. آرما تراپی با اسطوخودوس کیفیت خواب را بهبود میبخشد و اسانس آن باعث کوتاه شدن زمان به خواب رفتن، افزايش مرحله دوم خواب و کاهش مرحله حرکات سريع چشمی میشود.
